Mekatronik Nedir ?
- "Mekatronik", en basit anlatımıyla; makina, elektronik ve yazılım kombinasyonundan oluşan sistemler ile ilgilenen bir mühendislik dalıdır. Mekatronik; makina mühendisliği, elektronik, kontrol ve bilgisayar sistemlerinin sinerjik bir kombinasyonu; işlevleri mekanik, elektronik, bilgisayar ve yazılım teknolojisinin entegrasyonuna dayanan ve gelişmiş ürün, işlem ve sistemleri kurmak için kullanılan ürünlerin dizaynı ile ilgilenen disiplinler arası bir mühendislik dalıdır.
- Mekatronik; gelişmiş ürün, kalite ve yüksek performansa ulaşmak için tasarlanan; hesaplama, mekanizasyon, tahrik, algılama ve kontrol parametrelerini aynı anda bulunduran sistem ve ürünlerin dizaynıyla ilgilenen entegre bir çalışmadır. Mekatroniğin ana prensibi şekilde de görüldüğü gibi çeşitli tasarım veya dizayn yoluyla bu disiplinlerin entegrasyonudur.
- Bir mekatronik mühendisinin sahip olması gereken özellik şu iki temel unsur arasındaki dengeyi kurabilmesidir; modelleme-analiz ve deneysel çalışma-donanım uygulama yeteneğidir. Bir mekatronik sistemin dizaynındaki sinerji ve entegrasyon geleneksel bir disiplinden çok disiplinler birleşkesidir. Mekatronik sitemlerin elemanlarını sensörler, tahrik elemanları, mikrokontrolör (mikroişlemciler) ve gerçek zamanlı kontrol yazılımları oluşturur. Tahrik elemanları genellikle yüksek kesinlik özelliklerine sahip elektrik motorları ve selenoidlerdir. Yapılan çalışmaya göre uygun sensörler (ışık, ivme, ağırlık, renk, sıcaklık ve görüntü v.b. sensörleri) kullanılır. Mekatronik sistem veya ürünleri eski tip elektromekanik sistem veya ürünlerden ayıran özelliklerden bir tanesi, mekanik bazı fonksiyonların elektronik ve yazılım fonksiyonlarıyla değiştirilmesidir. Bu da hem dizayn hem de işlem açısından daha fazla esneklik imkanı verir. Mekatroniğin diğer özelliği performans hız ve kesinliğinin artmasıdır. Üçüncü bir üstünlüğü, otomatik veri toplama ve raporlama yeteneğidir. Ek olarak ileri mekatronik sistemleri karmaşık sistemlerde dağınık kontrol yapabilme yeteneğine sahiptir.
- Mekatronik sistemler çok geniş ve gelişen bir uygulama alanında kullanılmaktadır. Robotlar, endüstriyel üretim makineleri, kameralar, bilgisayar disk sürücüleri örnek olarak gösterilebilir.
Mekatroniğin Tarihçesi?
- Japonya mekatronik biliminin kurulma ve gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. İlk kez 1969 yılında Japon Yasukawa Elektrik Şirketi'nden bir mühendis makina ve elektronik mühendisliği alanlarının birleşmesi anlamında "mekatronik" kelimesini kullanmıştır.
- Mekatronik 1980'li yılların başlarına kadar elektriklendirilmiş mekanizma anlamına gelmekteydi. 1980'lerin ortalarında, mekanik ve elektronik arasındaki sınırı ifade etmeye başlamış, bu yıllar boyunca, mekanik sistemlerin performansını artırmak, boyutlarını küçültmek ve maliyetlerini azaltmak için mikrokontrolörlerin bu sistemlere eklendiği ortak bir disiplin haline gelmiştir. Mekatroniğin bu on yıl sürecindeki uygulamalardaki hızlı gelişimi, disket sürücülerini, sayısal kontrollü makina gereçlerini, endüstriyel robotlarını, otomobil motorlarını ve kilitlenmeyen fren sistemlerini (ABS) de içine almıştır. 1990'ların önemli bir özelliği olan komünikasyon teknolojileri kullanımının giderek artması dolayısıyla geniş ağlara bağlı sistemler kurmak mümkün olmuştur.
- Bügün "Mekatronik" terimi çoğu kendi alanında büyük gelişme gösteren bir çok teknolojik alanı kapsamaktadır. Her teknoloji alanı mekanik ile elektroniği birleştirme temel mantığına sahip olmuştur, ama şimdi bu daha fazlasını kapsamakta özellikle yazılım ve bilgi teknolojilerini de içine almaktadır.
- Mekatroniğin kısa tarihi boyunca oluşan bir önemli eğilim de sistemlerin ve bileşenlerinin minyatürleştirilmesidir. Aslında bazı sistemler (sensör, aktüatör ve kontrol devreleri de dahil) o kadar ufaltılmıştır ki bunlar gelişmiş yarıiletken üretim teknikleriyle tek bir silikon çip içinde bile yerleştirilebilir hale gelinmiştir. Mesela ince bir yavaşlama ölçüm cihazı otomobillerdeki hava yastığını aktif hale getirebilmektedir.
- Diğer önemli bir eğilim ise, CCD görüntü algılama ve LED-bağlı nesne ve mesafe sensörleri, malzeme işlemek için kullanılan elektromekanik tahrik elemanları yerine kullanılmaya başlanan laser tahrik elemanları, fiber-optik ve alt sistem bağlantıları için kullanılan LED gibi iletişim sistemleri ile çeşitli LCD, floresan, plazma ve diğer gösterge cihazları da dahil olmak üzre optoelektronik bileşenlerin kullanılmasındaki hızlı artış olmuştur.
- "Mekatronik" kelimesi aynı zamanda Avrupa Kıtası'nda da yıllardır kullanılmaktadır. Her ne kadar Amerika ve İngiltere'de ayrı bir çalışma ve uygulama alanı olarak kabulü yavaş gerçekleşse de, lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde açılmakta olan ders sayısındaki artış, mekatroniğin bütün dünyada ayrı bir disiplin olarak kabul edildiğinin bir göstergesidir.
PROGRAMLANMA
ROBOT KOLU
ROBOTLARA DAYALI BİR MÜHENDİSLİK ALANI
ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER
1. Mekatronik Teknisyenliği
2. Endüstriyel Kontrol Teknisyenliği
B.1 MEKATRONİK TEKNİSYENİ TANIMI
Mekanik, elektrik - elektronik ve bilişim teknolojilerinden oluşan sistemlerin; kurulum, bakım, onarımını yapan ve çalışır durumda kalmasını sağlayan kişidir.
Görevleri
- Temel elektrik – elektronik işlemlerini yapmak
- Hidrolik pnomatik devre çizmek ve devre kurmak
- Temel el becerisi işlemlerini yapmak
- Mekanizmaların, arıza ve bakımını yapmak
- Otomatik kumanda sistemlerini kurmak, arıza takibi ve bakımını yapmak
- Bilgisayarda modelleme ürünlerin resmini çizmek *
- Programlanabilir kumanda sistemlerini kurmak, arıza takibi ve bakımını yapmak
- Otomasyon sistemi programlamak
- Robot sistemlerini kontrol etmek
- Endüstriyel veri izleme programlarını kullanmak
- Yabancı dilde süreli yayınları ve internet kaynaklarını takip etmek
- İş organizasyonu yapmak
B.2 ENDÜSTRİYEL KONTROL TEKNİSYENİ TANIMI
Endüstrideki Otomasyon Sistemlerinin yanı sıra İnternet ile kontrol edilen işyeri ve ev otomasyonu sistemlerinin; kurulum, bakım, onarımını yapan ve çalışır durumda kalmasını sağlayan kişidir.
Görevleri
- Temel elektrik – elektronik işlemlerini yapmak
- Bilgisayarlı elektronik devre çizimi yapmak
- Bilgisayar programı yazmak
- Temel el becerisi işlemlerini yapmak
- Mikro denetleyici devreleri kurmak Otomatik kumanda sistemlerini kurmak, arıza takibi ve bakımını yapmak
- Bilgisayar ağları ile çalışmak
- Programlanabilir kumanda sistemlerini kurmak, arıza takibi ve bakımını yapmak
- İnternet üzerinden sistem kontrolü yapmak
- Robot sistemlerini kontrol etmek
- Endüstriyel veri izleme programlarını kullanmak
- Yabancı dilde süreli yayınları ve internet kaynaklarını takip etmek
- İş organizasyonu yapmak
MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Mesleği icra eden kişiler; makine parçaları arasındaki ilişkiyi görebilen, el ve parmaklarını ustalıkla kullanabilen, bilgisayar programlama yapabilen, sistematik ve planlı çalışabilen, yeniliklere açık, rutin işlerden sıkılmayan, dikkatli ve tedbirli, grup çalışmalarına yatkın bireyler olmalıdır.
Bu alandaki mesleklerde çalışmak isteyen kişiler;
- Makine parçaları arasındaki ilişkiyi görebilen,
- Matematikle ilgili konularda başarılı,
- Sayılar ve şekiller arasındaki ilişkileri çabuk algılayabilen
- El ve parmaklarını ustalıkla kullanabilen,
- El ve gözlerini eş güdümlü kullanabilen,
- Bilgisayar programlama yapabilen,
- Sistematik ve planlı çalışabilen,
- Yeniliklere açık,
- Rutin işlerden sıkılmayan,
- Dikkatli ve tedbirli çalışan,
- Ekip halinde çalışmaya yatkın.
- Teknoloji alanındaki yenilikleri takip eden bireyler olmalıdır.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Endüstriyel Otomasyon Alanındaki kişiler çalışmalarını fabrika, atelye, veya iş yerlerinde genellikle kapalı alanlarda yürütürler. Yapılan iş rutin olmadığı için sürekli problem çözme ve tasarım yaparlar. Bu da mesleği hareketli ve zevkli kılar.
Robot sistemlerinin kontrolü, programlanabilir kumanda sistemlerinin kurulumu ve bakımı, bilgisayar kontrollü makinelerin işletilmesi, bilgisayar ağları ile çalışma gibi işler ancak yüksek bir dikkat ve sistematik çalışmayı gerektirir.
Görevleri itibariyle diğer çalışanlarla etkileşimde bulunmak ve görevini eş güdüm hâlinde yürütmek durumundadır. Bu nedenle görevi hem aletlerle, hem de insanlarla ilgilenmeyi gerektirmektedir. Çalışma ortamı zaman zaman gürültülü olabilmektedir.
İŞ BULMA İMKÂNLARI
Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanından eğitim alan meslek elemanları, kamu ve özel işletmelerde, makine, otomotiv, tekstil, gemi otomasyonu, savunma sanayi, plastik, tıp elektroniği, uçak, enerji, iletişim, petrokimya, sektörlerin de çalışabilir.
Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri ülkemizde gelişmekte olan bir sektördür. Bu nedenle endüstrinin geliştiği bölgelerde özellikle mesleki eğitim almış elamanların iş bulma imkânları daha fazladır.
Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanından mezun olan veya sertifika alan öğrenciler, seçtikleri dalda/meslekte kazandıkları yeterlikler doğrultusunda ;
- Makine
- Otomotiv
- Tekstil
- Gemi otomasyonu
- Savunma sanayi
- Plastik
- Tıp elektroniği
- Uçak
- Enerji
- İletişim
- Petrokimya sektörlerin de çalışabilir.
EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI
Meslek eğitimi; meslek liselerinin (ML; AML; TL ve ATL) Endüstriyel Otomasyon Alanında diploma programları ile Mesleki Eğitim Merkezleri, Halk Eğitim Merkezleri ve çeşitli yaygın eğitim kurumlarında sertifika programlarıyla verilmektedir.
Liseden sonra, yüksek öğrenime geçiş sınavını başaranlar lisan programlarına devam edebilirler ya da meslek yüksek okullarının ilgili bölümüne sınavsız geçiş yapabilirler. Meslek yüksek okulunu bitirenler, dikey geçiş sınavı ile lisans programlarına geçebilirler.
Bu alan mezunları; aşağıda belirtilen önlisans programlarına sınavsız geçiş yapabilirler.
- Elektronik – haberleşme
- Gemi makineleri
- Endüstriyel elektronik
- Gemi makineleri işletme
- Elektrik – elektronik teknikerliği
- Makine
- Endüstriyel otomasyon
- Otomotiv
- Mekatronik
- Raylı sistemler Teknolojisi
- Mekatronik (Uzaktan eğitim)
- Tarım alet ve makineleri
Mesleki Eğitim Merkezleri çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır.
Halk Eğitimi Merkezleri yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır.
Mesleki Eğitim Merkezlerinde, Endüstriyel Otomasyon Teknolojisi alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir.
Eğitimini tamamlayarak iş hayatında gerekli yeterlikleri kazanan meslek elemanları Endüstriyel Otomasyon Alanındaki işletmelerde kariyer yapabilirler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder